ที่ผ่านมา สถานกาณ์ปัญหาจากการก่อสร้างกำเเพงกันคลื่น เรามักจะพบว่าจะกระจุกตัวอยู่เฉพาะชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่างโดยเฉพาะจังหวัดนครศรีธรรมราช สงขลา เป็นต้น เเต่อย่างไรก็ตามชายฝั่งอันดามันก็มีสถานการณ์ที่น่าสนใจให้จับตามองเช่นกัน

Beach for life ได้มีโอกาสเเลกเปลี่ยนในเวทีการกัดเซาะชายฝั่งควรถือเป็นสาธารณภัย จัดโดย สภาผู้ชมเเละผู้ฟังรายการภูมิภาคใต้ ThaiPBS ระหว่างวันที่ 19-20 กุมภาพันธ์ 2565 ณ โรงเเรมทรายทองรีสอร์ท อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง โดยมีเครือข่ายประมงชายฝั่งเเละชุมชนชายฝั่งที่จับตาติดตามสภานการณ์ชายฝั่งทะเลมาร่วมเเลกเปลี่ยนในเวที จากการพูดคุยระดมสถานการณ์ชายฝั่งทะเลอันดามันในมิติการกัดเซาะชายฝั่ง พบประเด็นสำคัญที่น่าจับตามองดังนี้

สถานการณ์การกัดเซาะชายฝั่งทะเลอันดามัน

สถานการณ์กากรกัดเซาะชายฝั่งทะเลอันดามัน ความยาวชายฝั่งทะเลอันดามัน รวม 6 จังหวัด ความยาว 1,093 กิโลเมตร ถูกกัดเซาะชายฝั่ง 27.39 กิโลเมตร คิดเป็น 2.46% (ข้อมูลกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง 2565) โดยไม่รวมพื้นที่เกาะต่างๆในจังหวัดฝั่งอันดามัน ซึ่งมีจำนวนมาก หากพิจารณาสถานการณ์การกัดเซาะชายฝั่ง รายจังหวัด พบว่า 

• จังหวัดสตูล พบการกัดเซาะชายฝั่ง 0.9 กิโลเมตร คิดเป็น 0.19 %
• จังหวัดตรัง พบการกัดเซาะชายฝั่ง 7.75 กิโลเมตร คิดเป็น 5.37 %
• จังหวัดกระบี่ พบการกัดเซาะชายฝั่ง 1.2 กิโลเมตร คิดเป็น 0.59 %
• จังหวัดภูเก็ต พบการกัดเซาะชายฝั่ง 8.1 กิโลเมตร คิดเป็น 4 %
• จังหวัดพังงา พบการกัดเซาะชายฝั่ง 4.5 กิโลเมตร คิดเป็น 1.95 %
• จังหวัดระนอง พบการกัดเซาะชายฝั่ง 5.34 กิโลเมตร คิดเป็น 3.15 กิโลเมตร

สถานการณ์ด้านงบประมาณที่กำลังจะเกิดขึ้นในพื้นที่ชายฝั่งอันดามัน ปี 2564-2565

พื้นที่ชายฝั่งทะเลอันดามัน ทั้ง 5 จังหวัดนั้น มีการตั้งของบประมาณโครงการป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งในรูปเเบบต่างๆ จาก 2 หน่วยงานหลัก คือ กรมเจ้าท่า เเละกรมโยธาธิการเเละผังเมือง ปี 2565 จำนวน 2 โครงการ เเละ ปี 2566 จำนวน 4 โครงการ (ที่มาจากเล่มงบประมาณรายจ่ายประจำปี 2565 เเละ 2566)

• งบประมาณปี 2565

ชื่อโครงการ	พื้นที่/จังหวัด	งบประมาณ	รูปแบบ/ความยาว
กำแพงกันคลื่นบ้านทุ่งเปลว หาดสำราญ ตำบลตะเสะ อำเภอหาดสำราญ จังหวัดตรัง	ทุ่งเปลว	60,000,000 บาท	กำแพงกันคลื่นหินทิ้ง ความยาว 550 เมตร
กำแพงกันคลื่นหาดแตงโม เกาะสุกร จังหวัดตรัง ระยะที่ 3	หาดแตงโม เกาะสุกร	50,000,000 บาท	กำแพงกันคลื่นขั้นบันได ความยาว 600 เมตร

• งบประมาณปี 2566

ชื่อโครงการ	พื้นที่/จังหวัด	งบประมาณ	รูปแบบ/ความยาว
กำแพงกันคลื่นบ้านหลังเขา เกาะลิบง	บ้านหลังเขา เกาะลิบง	75,000,000 บาท	กำแพงกันคลื่นขั้นบันได ความยาว 756 เมตร
โครงการซ่อมกำแพงกันคลื่น หาดบางศิลา อำเภอละงู จังหวัดสตูล	บางศิลา จ.สตูล	35,000,000 บาท	กำแพงกันคลื่น ความยาว 367 เมตร
โครงการเสริมทรายชายหาด หาดหัวหิน จังหวัดตรัง	หาดหัวหิน จังหวัดตรัง	50,000,000 บาท	เติมทรายชายฝั่ง ความยาว 500 เมตร
โครงการซ่อมแซมกำแพงกันคลื่น หาดแตงโม เกาะสุกร จังหวัดตรัง(กรมเจ้าท่า)	หาดแตงโม เกาะสุกร	112,000,000 บาท	ซ่อมกำแพงกันคลื่น 1.5 กิโลเมตร

จากการตั้งงบประมาณโครงการดังกล่าวนั้น ในงบประมาณ ปี 2566 มีโครงการเสริมทรายชายหาดหัวหิน จังหวัดตรัง ที่เป็นโครงการที่มีข้อสังเกตต่อความจำเป็น เเละความคุ้มค่าในการดำเนินการเนื่องจากสภาพพื้นที่บริเวณนั้น เป็นพื้นที่ที่ไม่มีการใช้ประโยชน์หนาเเน่น เเละไม่ได้เป็นเเหล่งท่องเที่ยวที่เหมาะต่อการเติมทราย เเละมีลักษณะเป็นหาดหินผสมหาดทราย จึงมีข้อสังเกตว่าโครงการสร้างมีความจำเป็นหรือไม่ เเละจะคุ้มค่าต่อการลงทุนหรือไม่อย่างไร ?

สถานการณ์ด้านอื่นๆ

การการร่วมกันระดมความคิดเห็นเเละการเเลกเปลี่ยนพูดคุยร่วมกันกับกลุ่มประมงริมชายฝั่ง เเละตัวเเทนชุมชนชายฝั่งต่างๆ ทำให้ได้ความเห็นต่อสถานการณ์การกัดเซาะชายฝั่งที่น่าสนใจดังนี้

• ผู้แทนกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ภาคประชาชน จ.ตรัง สะท้อนว่า พบว่า ในจังหวัดตรัง มีการขุดลอกปากร่องน้ำบริเวณเกาะลิบง ทำให้เกิดตะกอนที่ขุดลอกกระทบต่อพื้นที่ทรัพยากรทางทะเล ได้แก่หญ้าทะเลที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยเน่า ไม่สามารถฟื้นฟูได้ในช่วงระยะเวลา 1 ปี  พะยูนได้รับผลกระทบ  และปะการัง มีข้อเสนอให้นำเอาดินตะกอนจากการขุดลอกมาถมที่ดินให้เกิดประโยชน์แทนการถมลงสู่ทะเล ปัญหาการกัดเซาะกับการขุดลอกมันมีความสัมพันธ์กันหากกรมเจ้าท่านำทรายที่เกิดจากการขุดลอกมาถมในพื้นที่ที่มีปัญหาการกัดเซาะชายฝั่ง เช่น หาดแหลมขาม ตำบลหาดไม้แก้ว อำเภอสิเกา จ.ตรัง ซึ่งเป็นหาดทรายแล้วมีการกัดเซาะชายฝั่ง จะแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งได้ดี

• คุณแสวง ขุนอาจ  กล่าวว่า อำเภอปะเหียน ในพื้นที่ A20-23 ที่กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กำหนดไว้นั้น มีความยาว 5.9 กิโลเมตร ไม่พบการกัดเซาชายฝั่งรุนแรง แต่กลับมีโครงการก่อสร้างกำแพงกันคลื่น ชาวบ้าน ท้องถิ่นไม่ต้องการกำแพงกันคลื่น
• คุณสุเวทย์ เกตุแก้ว กล่าวว่า พื้นที่เกาะสุกร กำลังมีโครงสร้างกำแพงกันคลื่น และมีกำแพงกันตคลื่นที่ทำไปแล้ว ในปี 2540 มีการก่อสนร้างเขื่อนโดยกรมโยธาธิการ ซึ่งในช่วงสินามิ มีคลื่นขนาดใหญ่เข้ามาทำลายพื้นที่การเกษตรของประชาชน ต่อมาทางหลวงชนบทเข้ามาทำถนนเพื่อให้เกิดการท่องเที่ยว ซึ่งทำให้เกิดการกัดเซาะชายฝั่งถนน จึงมีการทำประชาคม ให้ชาวบ้านเห็นชอบการสร้างกำแพงกันคลื่น ต่อจากของเดิม และล่าสุดมีการก่อสร้างกำแพงกันคลื่นในพื้นที่เอกชน ซึ่งเอกชนไม่อยากให้ที่ดินเกิดการกัดเซาะชายฝั่งในที่ดินตนเอง และอยากให้มีชายหาด ซึ่งหากทำให้พื้นทีเอกชนเสียสภาพเขาจะฟ้องร้อง ซึ่งชาวบ้านแบราก็ไม่เห็นด้วยกับการก่อสร้างกำแพงกันคลื่น เราเห็นด้วยกับการเติมทรายเอาทรายที่ขุดลอกตามปากร่องน้ำต่างมาเติมในพื้นที่กัดเซาะ เราเชื่อว่า วิธีการแบบนี้น่าจะเป็นทางเลือกให้กับการแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายฝั่ง การกัดเซาะชายฝั่งเกาะสุกร นั้น เป็นการกัดเซาะขชายฝั่งตามธรรมชาติ ไม่มีความรุนแรง แต่กลับมีการร้องของโครงการก่อสร้างกำแพงกันคลื่นโดยท้องถิ่น ทำให้มีการก่อสร้างกำแพงกันคลื่นระยะที่  โดยกรมเจ้าท่า และระยะที่ 2-3 โดยกรมโยธาธิการและผังเมือง

อย่างไรก็ตาม พื้นที่ชายฝั่งทะเลอันดามัน ยังคงเป็นพื้นที่ที่น่าจับตาต่อการป้องกันชายฝั่ง ถึงเเม้ข้อมูลของกรมทรัพยากรทางทะเลเเละชายฝั่งจะพบว่า การกัดเซาะชายฝั่งไม่ได้รุนเเรงมากนัก เเต่ชายฝั่งอันดามันก็เผชิญกับโครงการกำเเพงกันคลื่นหลายโครงการโดยเฉพาะจังหวัดตรัง เเละมีความห่วงกังวลต่อทรัพยากรธรรมชาติอื่นๆ ที่อาจจะได้รับความเสียหายจากโครงการพัฒนาของรัฐเช่นกัน